KUALA LUMPUR - Kerajaan perlu meminda garis panduan sedia ada bagi memastikan agenda pengurusan dan penyeliaan cerun dapat dijalankan secara komprehensif.
Pakar Geologi Kejuruteraan dan Mekanik Tanah dari Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Dr Nor Shahidah Mohd Nazer berkata, ‘pengubahsuaian’ itu perlu mengambil kira pelbagai faktor semasa, seperti keragaman iklim dan keperluan pembangunan di kawasan tanah tinggi.
Menurut beliau, penting untuk setiap cerun yang telah dikategorikan sebagai kritikal menjalani pemantauan secara berterusan oleh ahli geologi kejuruteraan dan jurutera geoteknikal bertauliah, bagi memastikan keadaan terkini setiap cerun stabil serta tidak menunjukkan sebarang ciri-ciri kegagalan.
“Namun demikian, kawasan yang tidak dikelaskan sebagai cerun kritikal tidak seharusnya dilepaskan dari aspek pemantauan sepenuhnya kerana beberapa kejadian besar sebelum ini membuktikan cerun sebegini berpotensi runtuh dengan skala yang besar dan memusnahkan dengan sekelip mata, seperti apa yang berlaku di Batang Kali dan Taman Bukit Permai, Ampang.
“Kawasan yang sinonim dengan kejadian terbabit banyak dilihat dalam sejarah tanah runtuh negara, malah jika saya tidak sebut secara spesifik sekalipun, orang ramai boleh meneka di mana kawasan yang berisiko itu, tambahan pula kawasan berkenaan merupakan lokasi tumpuan pelancong dan dilawati hampir setiap hari, saban tahun,” katanya kepada Getaran, hari ini.
Sehubungan itu, Nor Shahidah berkata, kerajaan juga perlu memantau tapak rekreasi atau tumpuan orang awam di kawasan perbukitan, terutamanya melibatkan lereng bukit serta berhampiran sistem sungai agar ia dilengkapi dengan sistem penstabilan cerun yang bersesuaian.
“Ia bagi meminimakan impak langsung bencana, terutama aliran puing yang berhalaju tinggi. Sistem penggera sebagai salah satu bentuk amaran awal juga perlu diperluas di kawasan tumpuan untuk membolehkan proses evakuasi ke tempat selamat dilakukan pada kadar segera. Jika perlu, tempat berisiko sebegini dihalang kemasukan sepenuhnya kepada orang awam pada waktu kritikal, terutama sepanjang musim monsun.
“Apabila kita bercakap dalam konteks tanah runtuh, kawasan yang menjadi tumpuan orang ramai dengan aktiviti sosioekonomi pesat, jatuh di dalam risiko tinggi jika kebarangkalian bencana berlaku.
“Oleh itu, kawasan sebegini amat kritikal dijalankan pengukuhan struktur cerun, malahan pemantauan cerun berkala perlu di buat dengan kerap tanpa menunggu sebarang ciri kegagalan muncul,” katanya.
Nor Shahidah berpandangan, sekalipun negara mempunyai undang-undang dan peraturan yang ketat khususnya bagi mengawal aktiviti di kawasan terlarang, namun pematuhan yang lemah daripada pihak terlibat, khususnya kontraktor serta pemaju menyebabkan mereka bersikap lepas tangan setelah projek pembinaan disiapkan.
“Adakala mereka ini lulus dari segi dokumentasi, tetapi pelaksanaan pula banyak yang tidak telus. Isu integriti membelenggu kebanyakan projek yang ada dan atas sebab itu, adalah tidak pelik jika kita lihat pada masa kini banyak kawasan sensitif alam sekitar mula diteroka untuk tujuan pembangunan.
“Kerajaan perlu lebih tegas memantau setiap projek dari mula hingga akhir bagi memastikan kontraktor atau pemaju yang terlibat patuh dengan garis panduan sedia ada,” katanya.
Pada masa sama, beliau mengharapkan agar cerun kritikal berada di bawah pemantauan ketat daripada kerajaan dan tidak melalui sebarang pembangunan bagi mengekang sebarang potensi kegagalan.
“Penting untuk orang awam faham bahawa kejadian tanah runtuh masih boleh berlaku pada mana-mana cerun sama ada kritikal atau tidak, memandangkan pergerakan tanah merupakan sebahagian daripada sistem dinamik bumi.
“Bagaimanapun, jika tindakan bersesuaian telah diambil, impak langsung ke atas manusia dapat dikurangkan dengan ketara terutama dari segi kehilangan nyawa dan kerosakan harta benda,” katanya.
Jabatan Mineral dan Geosains Malaysia (JMG) baru-baru ini mengenal pasti sejumlah 221 cerun kritikal yang perlu diberi perhatian khususnya ketika musim monsun melanda.
Menteri Sumber Asli, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim Nik Nazmi Nik Ahmad berkata, kejadian di kawasan tapak perkhemahan di Batang Kali itu tidak akan terjadi kembali jika semua pihak mengambil serius pembangunan sesebuah kawasan, dengan memastikan tapak yang hendak dibangunkan berada dalam keadaan stabil, selamat dan tidak berisiko bencana geologi seperti tanah runtuh.
Justeru, katanya, ahli geologi dimohon untuk sentiasa cakna dalam memastikan penduduk yang terdedah kepada bencana geologi ini diberikan cukup pengetahuan, agar insiden tidak diingini dapat dielakkan jika berlaku banjir atau aliran puing di masa akan datang.
Sementara itu, Ketua Kluster Alam Sekitar dan Kelestarian, Akademi Profesor Malaysia (APM), Profesor Emeritus Datuk Dr Ibrahim Komoo berkata, kelemahan serta solusi kerajaan dalam menangani 221 cerun kritikal perlu diperjelaskan kepada rakyat agar penduduk yang terdedah kepada bencana geologi itu diberikan cukup pengetahuan bagi memastikan insiden tidak diingini dapat dielakkan di masa akan datang.
Menurut beliau, Jabatan Kerja Raya (JKR) serta pihak berkuasa tempatan (PBT) harus lebih cakna mengadakan hebahan susulan dan menambah baik cerun di bawah bidang kuasa agensi berkenaan.
“JMG mengelaskan 221 cerun sebagai kritikal ialah cerun buatan di kawasan pembangunan, seperti cerun di kawasan perumahan dan berhampiran dengan bangunan. Ia dikelaskan sebagai kritikal kerana telah mempunyai tanda ketidakstabilan.
“Jabatan kerajaan itu hanya memeta dan memantau cerun kritikal. Tindakan untuk menambah baik cerun adalah di bawah bidang kuasa JKR dan PBT. Saya harap maklumat cerun kritikal telah disampaikan kepada pihak berkuasa untuk mengambil tindakan susulan,” katanya.
Mengulas lanjut, Ibrahim berkata, kerajaan disarankan untuk menyediakan peruntukan besar bagi membaiki cerun kritikal dan ia perlu dilaksanakan secara berperingkat.
Jelasnya, tiada keperluan untuk meminda akta serta enakmen sedia ada kerana ia telah cukup kukuh dalam mengawal sebarang salah laku tanah dan alam sekitar.
“Akta yang ada telah mencukupi, kelemahan kita ialah kesedaran awam mengenai bahaya tanah runtuh dan tindakan menghindar bagi meminimumkan bencana. Tindakan boleh diambil oleh pihak berkuasa tempatan, agensi pemaju hartanah dan komuniti awam,” katanya.
Dalam pada itu, Ibrahim menegaskan sebarang pembangunan melibatkan kawasan berbukit dan cerun haruslah dirancang secara teliti dan perbincangan dengan pelbagai pihak perlu diadakan sebelum diluluskan oleh pihak berkuasa.
“Langkah terbaik untuk menghindari daripada kejadian seperti di Batang Kali berulang semula ialah komuniti yang tinggal berhampiran cerun kritikan perlu diberi penerangan dan maklumat.
“Adakan perbincangan, khususnya untuk mengenali tanda ketidakstabilan cerun, langkah menghindari daripada sebarang kerosakan harta benda atau risiko keselamatan awam,” katanya. - Getaran, 4 April 2023
